با افزایش روند اقدامات تروریستی در مکان‌های پر رفت‌وآمدی مانند ترمینال‌های اتوبوس‌رانی، مترو و فرودگاه اقدامات بازرسی اهمیت بیشتری پیداکرده است. بازرسی بدنی و بازرسی وسایل همراه به ‌وسیله دستگاه‌های پرتونگاری از مؤثرترین شیوه‌های بازرسی به شمار می‌آیند. سازندگان دستگاه‌های بازرسی و متصدیان حراست فرودگاه‌ها در تلاش‌ هستند تا با استفاده از آخرین فناوری‌های بازرسی و شیوه‌های موجود و علاوه بر حفظ ایمنی، به‌ سرعت عملیات بازرسی نیز بیفزایند ولی با این‌ وجود باز هم نقاط ضعفی وجود دارد كه اشخاص سودجو و فرصت‌طلب می‌توانند با بهره‌برداری از آن‌ها به هدف  خود دست پیدا كنند، یكی از این نقطه‌های ضعف هواپیما است.

در بسیاری از فرودگاه‌ها بازرسی هواپیما به ‌وسیله كارشناسان و سگ‌های ویژه ردیابی مواد مخدر صورت می‌گیرد ولی چگونه می‌توان همه‌جاهای هواپیما را برای پیدا كردن اشیای ممنوعه‌ای كه از لحاظ شكل، حجم و مواد آلی تشکیل‌دهنده متغیر هستند جست‌وجو كرد؟ چگونه می‌توان مسافران قاچاق را كه در جاهای كم دسترس پنهان ‌شده‌اند یا مواد مخدری را كه خیلی ماهرانه جاسازی ‌شده‌اند پیدا كرد؟ یكی از راه‌حل‌های ارائه ‌شده روبواسكن ایریا است.

ام  بی تله كام

بیشتر دستگاه‌های بازرسی كه در فرودگاه‌ها به كار می‌رود به‌ وسیله  تولیدکننده‌ها در كشورهای ایالات‌متحده، آلمان، روسیه، چین و بریتانیا تامین می‌شود ولی یک شركت دیگر در رومانی اقدام به این كار كرده است. این شركت كه «ام بی تله كام» نام دارد دستگاه جدیدی به نام "روبواسكن ایریا" ساخته است كه در كمترین زمان می‌تواند هواپیمایی به بزرگی بوئینگ 747 را به ‌طور كامل پرتونگاری كند. این وسیله نخست برای كنترل مرزهای شرقی رومانی با اروپا ساخته ‌شده بود كه برای كشف مواد مخدر، مواد منفجره و كالاهای جاسازی ‌شده در خودروها به كار می‌رفت.

این شركت می‌گوید پس از 4 سال پژوهش و آزمایش‌های پی‌درپی توانسته است دستگاه پرتونگاری هواپیما را ارائه كند. دستگاه موردنظر با این هدف ساخته ‌شده تا بتواند آنچه را كه شركت «حفره‌های فنی» می‌نامد بازرسی كند. منظور از حفره‌ها یا فضاهای فنی، مکان‌هایی هستند كه بازرسان و سگ‌های مواد مخدر به ‌راحتی نمی‌توانند به آن‌ها دسترسی پیدا كنند یا دسترسی به ‌وسیله آن‌ها ناممكن است.

باندهای بین‌المللی قاچاق همواره در پی جاسازی كالاهای قاچاق خود در جاهای غیرقابل ‌دسترسی بازرسان هستند. جاهایی مانند داخل بال و بدنه هواپیما كه تنها به ‌وسیله كاركنان فنی قابل‌ دسترس است. سلاح، مواد منفجره، تسلیحات، مدارک و مواد مخدر فراوانی با قرار دادن در این مکان‌ها جابجا می‌شوند. حال تصور كنید كه یک مامور بازرسی چگونه می‌تواند داخل بال بوئینگ 747 را كه تقریبا 5 متر از زمین فاصله دارد به ‌وسیله سگ بازرسی كند.

این دستگاه علاوه بر بازرسی‌های گمركی می‌تواند كاربردهای دیگری درزمینه‌های فنی و نظامی داشته باشد. یكی دیگر از كاربردهای كارساز این دستگاه، در آشیانه شخصیت‌های مملكتی است. به ‌این‌ ترتیب كه پیش از هر پرواز وسیله پرنده را می‌توان به‌ خوبی بازرسی كرد و از ایمنی آن اطمینان حاصل کرد. زیرا وسیله پرنده‌ای كه چندین روز در داخل آشیانه باشد با وجود مراقبت‌های شدید باز هم احتمال جاسازی مواد منفجره و حتی جابجا كردن اشیای ممنوعه وجود دارد.

شناسایی مواد مخدر

دستگاه روبواسكن ایریا ابزار مناسبی برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر به شمار می‌آید كه در هواپیماهای شخصی جابجا می‌شود. زیرا این هواپیماها از فرودگاه‌هایی پرواز می‌کنند كه بازرسی استانداردی ندارند.

در موارد بسیاری مشاهده ‌شده است كه قاچاقچیان با استفاده از هواپیماهای شخصی به جابجایی مقدار زیادی مواد مخدر اقدام کرده‌اند ولی هیچ‌کدام به گستردگی عملیات شخصی به نام "آمادو كارلیو" نبوده  است. او را سلطان آسمان‌ها می‌نامیدند. در اوایل دهه 1990 او با استفاده از 27 فروند هواپیمای بوئینگ 7277 شخصی خود كوكائین تولید شده در كلمبیا را به فرودگاه‌هایی در اطراف مكزیك و ایالات‌متحده منتقل می‌کرد.

در سال 2010 عملیات «پرنده برفی» به ‌وسیله پلیس مركزی ایالات‌متحده به راه افتاد كه به دستگیری شخصی به نام "ریكی براسكام" انجامید. او با استفاده از هواپیماهای جت شخصی، البته بدون اطلاع خلبانان و كاركنان  فنی حدود 400 كیلوگرم مواد مخدر و 4 میلیون دلار وجه  نقد جابجا كرده بود.

در سال 2013 یک فرانسوی به نام "آلن آفللو" كه مالک فروشگاه‌های زنجیره‌ای عینک در اروپاست، هواپیمای 12 نفر جت فالكن 50 خود را به شركتی به نام ترانس هلیكوپتر سرویس اجاره می‌دهد. هواپیما قرار بود از پونتاكانا واقع در جمهوری دومینیكن به مقصد پاریس به پرواز درآید ولی نیروهای ویژه مبارزه با مواد مخدر جمهوری دومینیكن كه 7000 كیلوگرم كوكائین جاسازی ‌شده در هواپیما را كشف كرده بودند از پرواز آن جلوگیری كردند.

پنهان كردن مواد مخدر، در داخل بدنه هواپیما پیامدهای مرگباری نیز به همراه داشته است. برای نمونه جاسازی 173 كیلوگرم مواد مخدر در مخزن سوخت هواپیمای پایپر چروكی كه در سال 2010 هنگام پرواز از فرودگاه توبیاس بالانوس در كاستاریكا سقوط كرد، عامل اصلی سانحه بوده است.

راه‌حلی برای خطر بمب‌گذاری

درحالیکه جلوگیری از قاچاق مواد مخدر و انسان در هواپیما یكی از بهترین كاربردهای این دستگاه بازرسی است. شركت سازنده كاربردهای دیگر این دستگاه را نیز چنین عنوان می‌کند. فرض كنید كه احتمال بمب‌گذاری در یک هواپیما اعلام می‌شود. متخصصان خنثی كردن بمب با شک داخل و اطراف هواپیما را بازرسی می‌کنند. با استفاده از این روش بازرسی نقاط قابل ‌دسترسی یک هواپیمای متوسط مسافربری 3 تا 4 ساعت طول می‌کشد. از سوی دیگر متخصصان خنثی‌سازی و پیدا كردن بمب به ‌ندرت می‌توانند به داخل مخزن سوخت یا داخل بدنه هواپیما دسترسی داشته باشند. همین امر می‌تواند آسیب‌پذیری در برابر بمب‌گذاری را افزایش دهد. در صورتی ‌که با استفاده از این دستگاه تنها در عرض چند دقیقه می‌توان بازرسی را انجام داد و با دقت بالایی محل جاسازی بمب را مشخص كرد.           

فرآیند پرتونگاری

چگونه می‌توان یک هواپیما را به ‌راحتی پرتونگاری كامل كرد؟ پس از آماده كردن دستگاه در محوطه‌ای كه باید بازرسی انجام شود، در عرض 20 دقیقه می‌توان بازرسی را آغاز کرد. یعنی در طی این مدت، دستگاه برای پرتونگاری برپا می‌شود و خودرو كشنده برقی نیز به هواپیما متصل می‌گردد تا بتواند هواپیما را از زیر بازوهای بلندی كه حاوی پرتونگار است عبور دهد. همه این تجهیزات در خودروی اسکن‌کننده نصب‌ شده‌اند كه به ‌راحتی به محوطه منتقل می‌گردند.

با توجه به ‌اندازه و فاصله دو نوک بال‌های هواپیما، چند پرتونگار در اطراف هواپیما مستقر می‌شوند. البته دستگاه‌های استاندارد موجود به ‌راحتی می‌توانند هواپیماهای مسافربری بافاصله دو نوک بال تا 42 متر را پرتونگاری كنند ولی شركت می‌تواند در صورت درخواست مشتری دستگاه را برای پرتونگاری هواپیمای بزرگی چون ایرباس 380 تنظیم کند.

پس از اتصال خودروی كشنده به چرخ  جلوی هواپیما همه كاركنان باید دست‌کم 20 متر از هواپیما فاصله بگیرند تا پرتونگار فعال گردد. سپس دستگاه كشنده با سرعت مشخصی هواپیما را از زیر پرتونگار عبور می‌دهد. سپس پرتونگار تصویر واضح و شفافی را به نمایشگر اصلی می‌فرستد كه مسئول نمایشگر می‌تواند آن را بررسی كند.

زمان انجام یک پرتونگاری كامل بستگی به ‌اندازه هواپیما دارد. سرعت تقریبی آن حدود 10 تا 30 سانتی‌متر از هواپیما در هر ثانیه است. پرتوها تا عمق 270 میلی‌متری آلومینیوم نفوذ می‌کند و سیستم‌های به قطر 4/0 میلی‌متر را نشان می‌دهد. دقت و شفافیت تصویر آن‌قدر بالاست كه در پرتونگاری یک هواپیمای شخصی پایپر چروكی حتی فیلامان داخلی لامپ‌های هواپیما نیز به‌ خوبی تشخیص داده می‌شود. به‌ این ‌ترتیب مكان جاسازی اسلحه، مواد مخدر، كالاهای قاچاق و حتی مسافران غیرمجاز كه معمولا در داخل محفظه چرخ‌ها یا بار هواپیما پنهان می‌شوند به ‌راحتی مشخص می‌گردد. در ضمن در صورت احتمال بمب‌گذاری در داخل هواپیما با كمترین خطر در کوتاه‌ترین زمان می‌توان نسبت به بازرسی و كشف بمب اقدام كرد. هزینه یک روبواسكن ایریا كامل نزدیك به 3 میلیون دلار است.

پژوهش‌های آینده

نتیجه همه پژوهش‌ها و آزمایش‌ها با موفقیت چشمگیری همراه بوده است. شركت سازنده عنوان می‌کند كه این دستگاه با تکیه‌ بر فناوری روبواسكن یک ام ساخته ‌شده است. روبواسكن یک ام سابقه بسیار موفقیت‌آمیزی داشته است. در حال حاضر این دستگاه در مرز زمینی رومانی فعال است و برای نمونه در یک پرتونگاری 76 هزار پاكت سیگار جاسازی‌شده در داخل یک تانكر ویژه حمل سوخت را كشف کرد. پاکت‌های سیگار به شیوه بسیار ماهرانه‌ای جاسازی ‌شده بود كه امكان پیدا كردن آن‌ها به‌ وسیله دستگاه بازرسی خطی كه در آن‌ سوی مرز رومانی به كار می‌رود وجود نداشت.

قاچاقچیان نیز با آگاهی از این موضوع نسبت به جاسازی اقدام كرده بودند. در این مورد خاص ماموران گمرک با مقایسه تصویر جدید تانكر و تصویر قبلی، توانستند كالای قاچاق را كشف كنند. همین كار را نیز می‌توان به‌ راحتی در بازرسی بدنه و بال‌های هواپیما انجام داد. شركت سازنده امیدوار است تا بتواند به‌ زودی محصول جدید خود را در فرودگاه‌ها مستقر کند.

نویسنده: پرتو

ارسال برای یک دوست